İflasın Ertelenmesi

377. Maddeyi 376. Madde ile birlikte değerlendirmek zorundayız. 376. Madde iflası, 377. Madde iflasın ertelenmesini düzenlemektedir. Sermaye şirketlerinde iflasın ertelenmesi söz konusu olması için şirketin iflas halinde olması gerekir. Bu nedenle önce sermaye şirketlerinin iflasına kısaca göz atalım.İFLAS
6102 sayılı TTK’nın 6335 sayılı kanunla değişik 376. Maddesi sermaye şirketleri ve kooperatiflerin iflasını düzenlemektedir. Maddeye göre;
“Şirketin borca batık durumda bulunduğu şüphesini uyandıran işaretler varsa, yönetim kurulu, aktiflerin hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de muhtemel satış fiyatları üzerinden bir ara bilanço çıkartır. Bu bilançodan aktiflerin, şirket alacaklılarının alacaklarını karşılamaya yetmediğinin anlaşılması hâlinde, yönetim kurulu, bu durumu şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesine bildirir ve şirketin iflasını ister.”
Madde anlaşılır bir dille düzenlenmemiştir. “…yönetim kurulu, aktiflerin hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de muhtemel satış fiyatları üzerinden bir ara bilanço çıkartır.” İfadesi anlaşılır değildir. Hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de muhtemel satış fiyatlarına göre bilanço çıkarmak muhasebe tekniği ile açıklanabilir değildir.
Uygulamada iki bilanço çıkarılmaktadır. Bir kaydı ara bilanço ve bir de rayiç değerlere göre ara bilanço çıkarılmaktadır.
Uygulamada şirketlerde karşılaşılan sorunlar
STOK
En çok rastlanılan çeşitli nedenlerde şirketlerin kaydı bilançolarında gerçek durumu yansıtmayan fazla stokların bulunmasıdır. Eksik stok nadir rastlanılan bir durumdur.
Olmayan karlılık ve öz mal varlığı
Uygulamada karşılaşılan ikinci önemli sorun şirketin zararda olmasına rağmen bu zararların bilançolara yansıtılmaması aksine karlı bilançolar çıkarılmasıdır. Bu durum daha çok banka ve finans kurumları için yapılan bilanço ayarlamalarıdır. Bu tür bilançolarda devletin aleyhine vergi kaybı olmadığı için Vergi Usul Kanunu açısından vergi kaçakçılığı doğmaz.
Ancak burada özellikle belirtmek istiyorum; yeni TTK’da böylesine yanıltıcı bilgiler içeren bilançolar düzenlemek cezai müeyyide ile karşılanmaktadır.
Bilançolarda karşılaşılan bu ve benzeri sorunlar ara bilançolarda giderilebilir. Bu sözünü ettiğimiz kaydı bilançodur.
RAYİÇ DEĞERLENDİRMEYE GÖRE BİLANÇO
Çıkarılacak ikinci bilançoda aktifler rayiç değerlere göre değerlendirilecektir. Rayiç bilançoda mevcutta bulunan mal varlığının muhtemel satış fiyatları esas alınacaktır. Kaydı bilançolarda bulunan ama gerçekte bulunmaya mallar ve varlıklar rayiç bilançoda yer almayacaktır. Bu nedenlerle bu iki bilanço arasında ciddi farklar çıkabilmektedir.
Bütün bu sorunlar iflas erteleme davalarında deneyli, uzman hukukçu ve mali müşavirler tarafından çözümlenebilmektedir.
İFLASIN ERTELENMESİ
376. maddede belirtildiği gibi iflas halinde bulunan başka bir söylemle borca batık olan şirketlerin belli koşullarla iflasının ertelenmesi istenebilir. 377. Madde iflasın ertelenmesin koşullarını düzenlemektedir.
“… yeni nakit sermaye konulması dâhil nesnel ve gerçek kaynakları ve önlemleri gösteren bir iyileştirme projesini mahkemeye sunarak iflasın ertelenmesini isteyebilir. Bu hâlde İcra ve İflas Kanununun 179 ilâ 179/b maddeleri uygulanır.”
Yetkili asliye ticaret mahkemesine bir iyileştirme projesi ile başvurup şirket veya kooperatifin iflasının ertelenmesi istenebilir.
İYİLEŞTİRME PROJESİ
Madde metnine göre iyileştirme projesinin şirketin iflas halinden çıkabileceğini gösteren somut, gerçek kaynakları ve önlemleri göstermesi gerekir. Madde metni şirkete nakit sermaye koymayı birincil nesnel kaynak olarak görmektedir. Bu nedenle iyileştirme projelerinde sermaye artışına mutlak yer verilmektedir.
KİMLER MAHKEMEDEN ŞİRKETİN İFLASININ ERTELENMESİNİ İSTEYEBİLİR?
Borca batık durumda bulunan sermaye şirketlerinin yönetim kurulu üyeleri, limited şirketlerde müdürler mahkemeden iflasın ertelenmesini talep edebilirler.
SONUÇ
Sermaye şirketleri ve kooperatiflerin iflasının ertelemesi için borca batık olmaları yani mevcutlarının şirket borçlarından az olması ve şirketin iyileşebileceğini gösteren somut kaynaklara dayanan ve alınacak önlemleri gösteren bir iyileştirme projesi gerekmektedir.